โดย เชตวัน เตือประโคน คอลัมน์ แรงบันดาลคน
ในมติชน ออนไลน์ วันอาทิตย์ที่ 30 ธันวาคม พ.ศ. 2555 เวลา 12:12:12 น.
"เราเดินทางออกจากกรุงเทพมหานครตอนบ่ายโมง หากไม่แวะโน่นแวะนี่ พักผ่อนยืดเส้นยืดสายตามจุดต่างๆ บ่อยครั้ง คงใช้เวลาราว 2-3 ชั่วโมงเท่านั้นก็น่าจะถึง อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา
ปลายเดือนธันวาคม อากาศของเมืองท่องเที่ยวตีนเขาใหญ่มรดกโลกเริ่มหนาวเย็น
ไม่แปลกที่บรรดานักท่องเที่ยวทั้งหลายจะชื่นชอบ คิดเห็นภาพออกเลยว่า ช่วงเทศกาลปีใหม่ที่กำลังมาเยือนนี้ เขาใหญ่-ปากช่อง ซึ่งมีบ้านพักรีสอร์ตและแหล่งท่องเที่ยวมากมาย คงจะได้ต้อนรับบรรดานักท่องเที่ยวชนิดอุ่นหนาฝาคั่ง
เป็นอย่างนี้ทุกปี และเชื่อว่าจะเป็นอย่างนี้ต่อไปอีกเรื่อยๆ "
ผมเดินทางไปเยือน อ.ปากช่อง อีกครั้ง
หากแต่คราวนี้ไม่ใช่ในฐานะท่องเที่ยว แต่ในฐานะนักข่าวที่มีโอกาสได้ไปร่วมงานวันเกิดครบรอบ 82 ปี ของ "ลาว คำหอม" หรือ คำสิงห์ ศรีนอก ศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณกรรม พ.ศ.2535 ผู้ฝากงานเขียนอันทรงคุณค่าไว้ให้กับสังคมไทยอย่างนวนิยายเรื่อง "แมว", นิทาน-เรื่องสั้นอย่าง "ลมแล้ง", ทรรศนะเรื่องเมืองและชนบทอย่าง "กำแพงลม" กำแพง (รวมเรื่องสั้นและบทความ)
รวมถึงรวมเรื่องสั้นที่ทรงพลังอย่าง "ฟ้าบ่กั้น" ซึ่งวันนี้ได้รับการตีพิมพ์เป็นครั้งที่ 22 แล้ว
และแม้วันนี้จะผ่านมาแล้วถึง 54 ปี แต่รวมเรื่องสั้นเล่มนี้ก็ยังคงทันสมัย โดยเฉพาะเหตุบ้านการเมืองที่ยังคงมีความขัดแย้งแบ่งฝักแบ่งฝ่าย ความไม่เท่าเทียมทางชนชั้น ความไม่เท่าเทียมระหว่างเมืองและชนบท ฯลฯ
จึงควรอย่างยิ่งที่จะหยิบหนังสือเล่มนี้ขึ้นมาอ่านอีกครั้ง
จากประวัติอันน้อยนิดของ คำสิงห์ ที่ปรากฏอยู่ในสารานุกรมอย่างวิกิพีเดีย ระบุว่า เกิด 25 ธันวาคม พ.ศ.2473 ที่่บ้านหนองบัวสะอาด ต.บ้านหนองบัวสะอาด อ.บัวใหญ่ จ.นครราชสีมา ในครอบครัวชาวนา ต่อมาสำเร็จการศึกษาที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เคยได้รับรางวัลนักเขียนเรื่องสั้นดีเด่น วาระครบ 100 ปี เรื่องสั้นไทย
"งานของลาว คำหอม นอกจากจะเป็นที่ยอมรับและนิยมยกย่องในวงวรรณกรรมไทยแล้ว ยังได้รับความสนใจจากวงวรรณกรรมต่างประเทศ โดยมีการแปลงานของเขาเป็นภาษาอังกฤษ สวีดิช เดนนิช ดัตช์ ญี่ปุ่น ศรีลังกา มาเลย์ เยอรมัน (จัดพิมพ์ 6 เรื่อง) และภาษาฝรั่งเศส (จัดพิมพ์ 4 เรื่อง)
สำหรับนามปากกาที่ใช้ "ค.ส.น., ชโย สมภาค (ใช้เขียนร้อยกรอง) ลาว คำหอม"
แค่นี้ สั้นๆ สำหรับประวัตินักเขียนชั้นครูของไทย
แต่กับคนที่รู้จักกัน ย่อมพูดถึงนักเขียนผู้นี้ได้มากกว่าข้อมูลในอินเตอร์เน็ต
งานวันเกิดครบรอบ 82 ปี ของ คำสิงห์ ศรีนอก ใช้ชื่องานว่า "ฟ้าแดงที่ไร่ธารเกษม" มีหัวเรี่ยวหัวแรงสำคัญในการจัดงานคือ วัฒน์ วรรลยางกูร นักเขียนรางวัลศรีบูรพา
เย็นย่ำของวันที่ 25 ธันวาคม จึงถึงดึกดื่นค่ำคืน มีแขกเหรื่อนักคิด นักเขียน นักอ่าน ผู้ยึดมั่นในอุดมการณ์เดียวกันเข้าร่วมเป็นจำนวนมาก อาทิ วิสา คัญทัพ, ชูศักดิ์ ภัทรกุลวณิชย์, เรืองรอง รุ่งรัศมี, วรพจน์ พันธุ์พงศ์, ไม้หนึ่ง ก.กุนที ฯลฯ โดยมีการอ่านบทกวี พูดคุยเสวนา และการแสดงดนตรีโดยวงดนตรีไฟเย็น การพูดคุยแลกเปลี่ยนของผู้คนต่างๆ รวมคนเข้าร่วมงานแล้วกว่า 100 คน
วัฒน์ พูดถึงคำสิงห์ ตอนเปิดงานอย่างน่าฟัง
นักเขียนรางวัลศรีบูรพา บอกว่า เรื่องแต่งที่คำสิงห์ ศรีนอก หรือ "ลาว คำหอม" เขียน หากผู้อ่าน อ่านได้แตกจะพบว่า เหมือนเป็นเรื่องของชนชั้นล่างที่หลอกด่าชนชั้นสูงอยู่ตลอดเวลา จึงไม่ผิดกาลเทศะที่จะพูดเรื่องการเมืองในงานวันเกิดของคำสิงห์ ศรีนอก ซึ่งเป็นลูกศิษย์สายตรงของ "ศรีบูรพา"
"การรัฐประหารโดย จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ โค่นล้มรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม ในปี 2500 นั้น มีการกวาดล้างนักเขียน นักหนังสือพิมพ์ นักคิด พวกหัวเสรีนิยม เป็นจำนวนมาก คำสิงห์ ศรีนอก ก็เช่นกัน เขาเป็นคนที่มีความคิดทางการเมืองยึดมั่นในระบอบประชาธิปไตยอย่างมั่นคง เช่นเคยบอกว่า การรัฐประหาร ปี 2549 เป็นการขีดเส้นอย่างชัดเจนว่าใครอยู่ข้างประชาธิปไตยหรือใครเป็นคนปฏิปักษ์ต่อการปกครองระบอบประชาธิปไตย
"การมาสังสรรค์ครั้งนี้เหมือนได้มาพบกับเพื่อนที่มีอุดมการณ์ประชาธิปไตยเหมือนกัน" วัฒน์กล่าวเสียงหนักแน่น
อีกตอนหนึ่งบอกว่า งานวันเกิดครั้งนี้ เป็นความลงตัวพอดีระหว่างบรรยากาศทางสังคมการเมือง ของนักเขียนที่มีจุดยืนประชาธิปไตยตลอดมา และความพร้อมเพรียงกันของพี่น้องทุกคนที่มาร่วมงานกัน ความเป็นคำสิงห์ ศรีนอก สำหรับผม เห็นว่าเป็นนักประพันธ์คนหนึ่งที่มีชีวิตอยู่ทั้งตัวตน และตัวหนังสือ
"อย่างเช่นการร่วมลงชื่อให้มีการแก้ไข กฎหมายอาญา มาตรา 112 คำสิงห์ ศรีนอก ก็ออกมาลงชื่อด้วยโดยไม่มีการอิดออด นี่คือความน่านับถือ ไม่ใช่ว่า เป็นพวกกัน แต่เวลาจะตีกัน เห็นอีกพวกเยอะกว่าแล้วถอย คำสิงห์ ศรีนอก รู้ดีว่าตนเองกำลังเดินอยู่บนทางความถูกต้องเป็นธรรม เลือกเดินบนทางที่มั่นคง แจ่มชัด เข้มข้น เรื่องประชาธิปไตย เหมือน ศรีบูรพา และยาขอบ" วัฒน์กล่าว
นี่คือสิ่งที่คนที่รู้จัก ตัวตน และตัวหนังสือ พูดถึงศิลปินแห่งชาติ ผู้มีประวัติน้อยนิดบนโลกออนไลน์
ผมนั่งฟังแต่ละคนขึ้นไปพูดถึง หรือแม้แต่อ่านบทกวีสดุดีให้กับ "คำสิงห์ ศรีนอก" ท่ามกลางอากาศเย็นเยียบ
นี่ถ้านักเขียนผู้นี้ไม่ใช่ผู้ยึดมั่นในอุดมการณ์ประชาธิปไตย ทั้งตัวตนและผลงาน ไม่ยืนข้างประชาชนทั้งตัวตนและผลงาน ก็คงจะยากที่จะมีผู้คนมาร่วมอวยพรวันเกิดมากมายขนาดนี้
วิสา คัญทัพ กวีชื่อดังขึ้นอ่านบทกวีสดุดี เสียงดังฟังชัด ตอนหนึ่งว่า...
ลาวคำหอมย่อมย้ำถ้อยคำหอม
ไม่แปลงปลอมเปลี่ยนลายถ้อยคำหน
ฟ้าบ่กั้นจิตใจให้มวลชน
เป็นไม้ใหญ่ยืนต้นยืนตนตัว
ลาวคำหอมหอมร่ำด้วยคำหอม
ไม่ยินยอมแปรปรวนในยวนยั่ว
เขียดขาคำมุ่งมั่นไม่หวั่นกลัว
เป็นร่มกันฝนรั่วและแดดแรง
เป็นหลักปักหมุดตรงจุดแน่น
เป็นแบบแผนแจ้งชัดไม่กวัดแกว่ง
ส่องสว่างเหมือนเทียนไม่เปลี่ยนแปลง
โดยแสดงนิ่มนิ่งและจริงใจ ฯลฯ
อากาศที่ไร่ธารเกษม อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา ซึ่งเป็นบ้านพักของศิลปินแห่งชาตินาม "คำสิงห์ ศรีนอก" มานานกว่า 50 ปี ค่ำคืนนั้นหนาวแปลก ที่ใครต่อใครกลับรู้สึกอบอุ่น
อบอุ่นเพราะได้มี "นักเขียนชั้นครู" ผู้เป็นหลักยึดมั่นอุดมการณ์ประชาธิปไตยอยู่ใกล้ๆ
.
