โดย ปริญญากร วรวรรณ คอลัมน์ หลังเลนส์ในดงลึก
ในมติชนสุดสัปดาห์ วันศุกร์ที่ 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2555 ปีที่ 33 ฉบับที่ 1685 หน้า 92
คนในป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันตกมักพูดกันเล่นๆ ว่า คนที่ทำงานอยู่ที่นี่ได้น่ะไม่ปกตินักหรอก พูดง่ายๆ คือ ต้อง "แปลกๆ" หรือหากจะพูดให้ง่ายกว่านั้น คือ "บ้า" นั่นแหละ
การพูดเล่นๆ แบบนี้ผมเห็นด้วยอย่างยิ่งเพราะการทำงานที่เปรียบเสมือนตัดขาดจากโลกภายนอก การสัญจรอันยากลำบาก ติดอยู่ในป่าเป็นเดือนๆ ลาดตระเวนโดยไม่ค่อยมีวันหยุด รวมทั้งต้องเครียดกับสภาวะที่อาจต้องเผชิญหน้ากับ "ผู้ต้องหา" ได้เสมอ
หลายครั้งที่พบร่องรอยใหม่ๆ ของคนที่แอบเข้ามาล่าสัตว์ การติดตามร่องรอยไปอย่างกระชั้นชิดเพราะต้องการจับผู้ต้องหาให้ได้นั้น ในอดีตมีเจ้าหน้าที่หลายคนเสียชีวิตเพราะโดนซุ่มยิง
ในกรณีเช่นนี้จึงต้องระมัดระวังเป็นอย่างยิ่งหรือการลาดตระเวนไปพบซากสัตว์ป่าถูกฆ่าการยิงสัตว์ใหญ่อย่างกระทิงหรือกวางตัวผู้โตเต็มวัยแล้วเอายาพิษใส่ซากเพื่อให้เสือมากินนั้นยังเกิดขึ้น
ถึงแม้ว่าจะจับผู้ก่อการเช่นนี้ไปได้ชุดหนึ่งแล้วก็ตาม
แต่มูลค่าของซากเสือโคร่งนั้นสูง จนกระทั่งการเสี่ยงเข้ามาล่าเสือทำเงินให้คุ้มค่า
คนล่าพยายามอยู่ตลอดเวลา แม้ว่าจะยังไม่ประสบผลสำเร็จเพราะระบบการลาดตระเวนเชิงคุณภาพที่เจ้าหน้าที่ในผืนป่าด้านตะวันตกคือป่าทุ่งใหญ่ฯ ทั้งสองฝั่งและป่าห้วยขาแข้งนำมาใช้ทำให้การล่าไม่ง่ายดายและพบ "เบาะแส" ของคนล่าก่อนเสมอ
กระนั้นก็เถอะป่าดูจะกว้างใหญ่เกินกว่าจะปกป้องชีวิตสัตว์ไว้ได้ทุกตัว
ซากกระทิงตัวผู้ถูกยิงนอนขึ้นอืด คนล่าเอาไปเพียงปลอกเขา ไม่แตะต้องชิ้นส่วนอย่างอื่น
จนกระทั่งถึงวันนี้ยังมีการสะสมเขาสัตว์ป่าโดยเฉพาะกระทิงหรือวัวแดง
"อาจเหมือนการเก็บโทรฟี่อย่างเมื่อก่อนก็ได้ครับ สมัยก่อนพวกนี้เข้าป่าล่าสัตว์เอง เอาเขาไปแขวนโชว์ เดี๋ยวนี้เข้าป่าไม่ไหว มีเงินเยอะแต่นิสัยไม่เปลี่ยนแปลงจึงใช้วิธีจ้างคนเข้ามายิงแล้วอวดกันว่า เขาที่สะสมของใครจะมีขนาดใหญ่กว่ากันหรือมาจากป่าที่เข้มงวดมากๆ"
สมโภชน์ มณีรัตน์ หัวหน้าเขตฯ ห้วยขาแข้งให้ข้อสังเกต
"หรือไม่ อาจนำไปเข้าเครื่องยา รวมทั้งผสมมวลสารสร้างของขลังอะไรอย่างนั้นด้วยก็ได้" เขาสังเกตเพิ่มเติม
กระทิงทั้งตัว โดนฆ่าแล้วเอาไปเพียงปลอกเขา
ดูเหมือนว่าปลอกเขานั่นคงมีมูลค่าไม่น้อยเลย เมื่อพบกับเหตุเช่นนี้ สำหรับคนทำงานในป่าหากไม่เป็นคนที่ "แปลกๆ" สักหน่อย คงอยู่ในป่าได้ไม่ง่ายนักหรอก
ผมเห็นด้วยว่าคนทำงานในป่าทุ่งใหญ่ฯ นั้นแปลก
แต่คนที่ดูจะแปลกไปมากๆ คือ "ชูชัย"
ในช่วงแรกๆ ผมไม่ได้สังเกตเห็นชูชัย ผู้ชายร่างผอมเกร็ง ผิวคล้ำคนนี้หรอก แต่เห็นว่าเขาเป็นเจ้าหน้าที่ประจำอยู่ที่เขตฯ เดินไปเดินมา
ผมได้พูดคุยกับเขาครั้งแรกเมื่อสัก 2 เดือนก่อน เมื่อเราต้องไปเคลียร์เส้นทางด้วยกัน
หลังจากฝนชุดใหญ่ๆ ผ่านพ้น ชุดที่เดินมาเอาเสบียงแจ้งว่าเส้นทางไปหน่วยพิทักษ์ป่าถูกสายน้ำพัดขาดดินถล่มหลายจุด
ต้นไม้ใหญ่ๆ และกอไผ่ล้มขวางทางหลายต้น ภารกิจการทำเส้นทางเพื่อการสัญจรจึงเกิดขึ้นโดยมีรถแทร็กเตอร์ช่วยดันดินที่ถล่มและคนอีกจำนวนหนึ่งเพื่อเลื่อยไม้ที่ล้มขวาง
ชูชัยร่วมมากับทีมด้วย
ขณะทุกคนช่วยกันเลื่อยไม้ ตัดฟันกอไผ่หรือใช้จอบขุดดิน ชูชัยจะเดินไปล่วงหน้า ไปตัดฟันไม้อยู่คนเดียวและในช่วงบ่ายเขาก็หายไปเลย
"น้าเขาบอกว่าจะเดินไปตัดข้างหน้าก่อน" เดชาบอกเมื่อบุญชัยถามถึง
ถึงช่วงเย็น เราเคลียร์ทางจนกระทั่งถึงเนินชันๆ ช่วงกลางเนินมีไม้ใหญ่ล้มขวาง
สายไฮดรอลิกแทร็กเตอร์รั่วน้ำมันพุ่งเป็นสาย บุญชัยพยายามแก้ไข เขาตัดยางในรถมอเตอร์ไซค์เป็นชิ้นเล็กๆ แล้วพันรอยรั่ว เมื่อลองใหม่ใช้ได้เพียงครู่เดียว
"ไม่ไหวแล้วล่ะครับ คงต้องถอดแล้วเอาเข้าเมืองไปอัดสายใหม่แล้ว"
เขาดับเครื่อง "จะมืดแล้วด้วย กลับหน่วยฯ ก่อนเถอะครับ พรุ่งนี้ค่อยว่าต่อ"
เราเก็บเครื่องมือ "เฮ้ย ย่องเอ็งตะโกนเรียกชูชัยดูซิ ไปถึงไหนแล้ว เอาวิทยุไปหรือเปล่า"
ไม่มีวี่แววของชูชัย
"ช่างมันเถอะ เดี๋ยวก็เดินกลับเองนั่นแหละ" บุญชัยบอกให้ผมถอยรถ เราอยู่ห่างจากหน่วยฯ ราว 12 กิโลเมตร
คืนนั้นชูชัยหายไปทั้งคืน
เขากลับถึงหน่วยพิทักษ์ป่าราวๆ 7 โมงเช้า
"เมื่อคืนนอนที่ไหนล่ะครับ" ผมถามชูชัยที่กำลังนั่งยองๆ สองมือถือถ้วยกาแฟ
"นอนตรงที่รถเสียนั่นแหละ หนาวจะตายเป้ผมติดมากับรถหม่องโจต้องตัดใบกล้วยมาห่ม กลัวเสือก็กลัว เสียงมันร้องอยู่ใกล้ๆ พอใกล้สว่างเลยรีบเดินกลับมา"
"ทีหลังไปไหนบอกคนอื่นด้วย ไม่ใช่หายไปอย่างนี้" บุญชัยต่อว่าลูกน้อง "เอ็งเป็นอะไรไปหัวหน้าจะเดือดร้อนไปด้วย"
"ผมมานอนเฝ้าแทร็กเตอร์ให้หรอก" ชูชัยไปน้ำขุ่นๆ
"ผมเกิดที่คุณหมิง ประเทศจีนโน่นครับ" ชูชัยตอบ เมื่อผมถามเขาว่าเป็นคนที่ไหนเพราะฟังจากสำเนียงพูดไม่ใช่คนแถวนี้
"ถามมันอย่างนั้น เดี๋ยวได้ฟังเรื่องยาวแน่ครับ" บุญชัยรู้นิสัยลูกน้องดี
ผมได้ฟังเรื่องยาวจริงๆ สรุปความว่าพ่อแม่ของชูชัยเป็นทหารป่าระดับ "จัดตั้ง" ช่วงนั้นไปฝึกที่คุณหมิงทั้งพ่อและแม่ เขาจึงเกิดที่นั่น พออายุได้สัก 2 ขวบ พ่อก็พากลับมา เดินทางอย่างระหกระเหิน
เขามาใช้ชีวิตวัยรุ่นที่หมู่บ้านจะแก และชีวิตผ่านอะไรต่ออะไรมาอย่างโชกโชน
"ไอ้นี่มันซนมากครับ รู้ยังงี้ตอนนั้นให้เขาเอาขี้เถ้ายัดปากซะก็ดี" อำไพอดีตผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านจะแก "สหายเก่า" เพื่อนของพ่อชูชัยพูดถึงชูชัยในวันที่ผมพบกับเขาในหมู่บ้าน
ในช่วงหลังๆ ผมได้ชูชัยมาเป็นเพื่อนร่วมทาง เขาทำหน้าที่เป็นเด็กรถได้อย่างสมบูรณ์ อยู่กับชูชัยไม่มีวันเหงา เขาพูดตลอดเวลา
พูดถึงสภาวะโลกร้อน เรื่องการเมือง การทหาร เรื่องเครื่องยนต์ เรื่องอาวุธปืน ฯลฯ อีกสารพัด
ทุกครั้งที่จอดรถ เขาจะกระโดดจากกระบะมุดดูใต้ท้อง
"ยางหุ้มเพลาขับ ขาดอีกแล้วครับ รัดใหม่ก่อน"
ในกรณีนี้ยางในมอเตอร์ไซค์ใช้ได้อีกเช่นเคย นี่คือยางสารพัดประโยชน์มันเป็นอุปกรณ์สำคัญมากที่ต้องมีไว้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเวลาคันชัก คันส่งหลุดหรือหัก การใช้ยางในพันไว้ได้ผลดี
ชูชัยจะเตรียมอุปกรณ์ไว้ครบ รวมทั้งจาระบีด้วย "ซ่อมรถยากกว่าซ่อมเฮลิคอปเตอร์ครับ" เขาว่าไปโน่น
กลางคืนเขาผูกเปลนอนใกล้ๆ ผม
และผมพบว่า เขาไม่ได้พูดเก่งเฉพาะเวลาตื่น ยามหลับเขาก็ละเมอพูดตลอด
"ไม่มีใครอยากให้มันนอนใกล้ๆ หรอก" บุญชัยหัวเราะ เมื่อผมเล่าให้เขาฟัง
ชูชัยช่วยผมได้มาก โดยเฉพาะเรื่องสื่อสารเวลาที่อดิเทพไม่อยู่ใกล้ๆ
วันหนึ่งเราไปถึงหน่วยพิทักษ์ป่าจะแก
ลุงเสอะ เจ้าหน้าที่หน่วยฯ จะแกดูหน้าตาซีดเซียวอย่างคนไม่สบาย
"แกไปดูแลลูกน่ะครับ ลูกไม่สบาย เลยไม่ค่อยได้พักผ่อน" เจริญ หัวหน้าหน่วยฯ บอก
"ลูกป่วยเป็นอะไรล่ะครับ" ผมถามลุงเสอะ
"ไข่มันใหญ่ไปหน่อย" ลุงเสอะตอบเบาๆ
ผมหันมองหน้าชูชัยอย่างขอความช่วยเหลือ
"อ๋อ! ลูกแกเป็นไส้เลื่อนน่ะครับ" ชูชัยขยายความและพูดถึงสาเหตุการเกิดโรคนี้อย่างละเอียด
ผมขอบคุณชูชัย
ผู้อยู่ในข่าย ถึงจะ "แปลก" แต่ก็รู้ไปหมดเสียทุกอย่างจริงๆ
.
