http://BotKwamDee.blogspot.com...webblog เปิดเผยความจริงและกระแสสำนึกหลากหลาย เพื่อเป็นอาหารสมอง, แลกเปลี่ยนวัฒนธรรมการวิเคราะห์ความจริง, สะท้อนการเรียกร้องความยุติธรรมที่เปิดเผยแบบนิติธรรม, สื่อปฏิบัติการเสริมพลังเศรษฐกิจที่กระจายความเติบโตก้าวหน้าทัดเทียมอารยประเทศสู่ประชาชนพื้นฐาน, ส่งเสริมการตรวจสอบและผลักดันนโยบายสาธารณะของประชาชน-เยาวชนในทุกระดับของกลไกพรรคการเมือง, พัฒนาอำนาจต่อรองทางประชาธิปไตย โดยเฉพาะการปกครองท้องถิ่นและยกระดับองค์กรตรวจสอบกลไกรัฐของภาคสาธารณะที่ต่อเนื่องของประชาชาติไทย

2554-10-28

ประสานวิกฤติให้เป็นโอกาส, อาชีวะอาสา โดย เรืองชัย ทรัพย์นิรันดร์, +ปฏิบัติการกู้ชีวิตที่ชิลี โดย เพ็ญศรี เผ่าเหลืองทอง

.

ประสานวิกฤติให้เป็นโอกาส
โดย เรืองชัย ทรัพย์นิรันดร์ คอลัมน์ วางบิล
ในมติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันศุกร์ที่ 21 ตุลาคม พ.ศ. 2554 ปีที่ 31 ฉบับที่ 1627 หน้า 33


นัยว่าสถานการณ์น้ำท่วมที่เกิดขึ้นเป็นความเดือดร้อนต่อประชาชนหลายสิบจังหวัด ตั้งแต่ภาคเหนือที่จบสิ้นไปแล้ว ลงมาภาคกลาง โดยเฉพาะที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา อ่างทอง นครสวรรค์ ชัยนาท ลพบุรี และเมื่อต้นสัปดาห์ถึงปลายสัปดาห์นี้ กรุงเทพมหานครก็ประสบภาวะน้ำล้นตลิ่ง ไม่รู้ว่าจะท่วมในพื้นที่มากน้อยเพียงใด

ระหว่างที่ความเดือดร้อนแผ่ขยายไปทั่ว ผู้ที่ต้องลงไปบัญชาการช่วยเหลือนับแต่รัฐบาลคือนายก รัฐมนตรีซึ่งจัดตั้งศูนย์ปฏิบัติการช่วยเหลือผู้ประสบภัยขึ้นที่ท่าอากาศยานกรุงเทพ ดอนเมือง และรัฐมนตรีทุกคน ตลอดจนข้าราชการทุกระดับ ยังมีพี่น้องประชาชนที่ไม่ได้รับความเดือดร้อนอาสาสมัครเข้าไปช่วยอีกจำนวนมากในแต่ละวันเวลาตลอด 24 ชั่วโมง

การให้ความช่วยเหลือผู้ประสบความเดือดร้อนเนื่องจากน้ำท่วมมีหลายรูปแบบ เพราะความเดือดร้อนที่เกิดขึ้นมิได้เกิดเฉพาะบุคคลกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง เพศ หรือห้วงอายุ แต่เกิดความเดือด้รอนไปทั่วทั้งลูกเล็กเด็กแดงหนุ่มสาว ผู้เฒ่าผู้แก่ ไปจนผู้เจ็บไข้ได้ป่วย

การช่วยเหลือ มิได้มีเฉพาะสิ่งของที่ขาดแคลน เพราะเมื่อน้ำท่วมไหลหลากพัดพาสิ่งของเครื่องใช้ไปกับกระแสน้ำ ชีวิตประจำวันของผู้ได้รับความเดือดร้อนก็ต้องขาดแคลนและมีผลกระทบไปด้วย

นับแต่การใช้ชีวิตประจำวันปกติตั้งแต่ตื่นนอน กระทั่งเข้านอน



ภารกิจประจำวันประการสำคัญที่สุด คือเมื่อต้องรับอาหารและน้ำเข้าสู่ร่างกาย เมื่อร่างกายจัดการให้เป็นไปตามระบบเรียบร้อยที่สุดคือการขับถ่าย

การขับถ่ายน้ำสำหรับผู้ชายและเด็กไม่สู้กระไร แต่กับผู้หญิง โดยเฉพาะผู้สูงอายุ ยามปกติไม่ใช่เรื่องยาก แต่ยามวิกฤติ อย่าว่าแต่ขณะน้ำท่วมบ้านอย่างนี้ แม้แต่การเดินทางปกติก็ลำบากไม่น้อย

องค์ประกอบสำคัญของการช่วยเหลือเร่งด่วน โดยเฉพาะผู้ที่ต้องอพยพหนีน้ำออกไปอาศัยในหลายพื้นที่ หลายแห่งใช้เกาะกลางถนนเป็นที่พักพิง หรือแม้แต่อยู่ในบ้านที่น้ำท่วมชั้นล่าง อยู่แต่ชั้นบนสิ่งที่ต้องการที่สุดคือ "ห้องระบายทุกข์" หรือห้องน้ำ แล้วแต่จะเรียก

เท่าที่ร่วมเดินทางไปมอบสิ่งของให้กับผู้ถูกน้ำท่วมขัง สิ่งสำคัญที่ชาวน้ำท่วมอยากได้คือ "ส้วม"

หลายพื้นที่จัดส้วมสำเร็จรูปลอยน้ำให้ชาวบ้านที่อยู่กันจำนวนหนึ่งใช้ร่วมกัน เป็นห้องน้ำรวม

เมื่อน้ำท่วมบางพื้นที่ครั้งก่อน บริษัท ปูนซิเมนต์ไทยประดิษฐ์ส้วมกระดาษสำหรับใช้ขับถ่าย นับเป็นนวัตกรรมที่ใช้ได้ในบ้านไม่ถูกน้ำท่วมมาก เช่นเดียวกับคราวนี้ มีส้วมเคลื่อนที่ลอยน้ำสำเร็จรูปมิดชิดไปลอยน้ำใกล้ที่อาศัยหลายแห่ง ทำให้คลายความเดือดร้อนไปได้ระยะหนึ่ง

ต่อมาคือสิ่งของเครื่องใช้ที่จำเป็น โดยเฉพาะผู้หญิง คือผ้าอนามัย หลายบริษัทจัดส่งผ้าอนามัยไปให้ตามศูนย์ช่วยเหลือหลายศูนย์ เมื่อ

ก่อนคิดว่าเป็นของใช้ส่วนตัว แต่วันนี้จะไปหาซื้อที่ไหนได้สะดวก รู้ไหม หากไม่มีผู้บริจาค และไม่รับบริจาค

ในส่วนความจำเป็นสำหรับชีวิตประจำวันในภาวะน้ำท่วม นอกจากอาหารการกินแล้ว ส่วนที่ต้องการยังมีที่นอนหมอนมุ้ง ไม่ใช่เพื่อความสะดวกสบาย ที่นอนนุ่ม หมอนกอด แต่ต้องการเพื่อใช้มุ้งกันยุง ขณะที่ไม่ได้อยู่ในมุ้งช่วงค่ำ แน่นอนว่า ที่ใดมีน้ำท่วมขัง ที่นั่นย่อมเกิดยุง

ยาทากันยุงจึงนับว่าจำเป็นไม่แพ้ยาอย่างอื่น อาจจำเป็นยิ่งกว่า เพราะต้องใช้ทุกวันทุกค่ำ



ปัญหาที่ต้องเร่งคิดและหาทั้งงบประมาณ วัสดุอุปกรณ์ และกำลังคนในขณะนี้ คือการประกอบอาหารในพื้นที่ เพราะการนำข้าวสารอาหารแห้งไปบริจาค หากผู้ที่ยังมีอุปกรณ์ประกอบอาหารได้ก็พอช่วยเหลือตัวเองได้ แต่กับผู้ที่ไม่สามารถดำเนินการเองได้ อาหารปรุงสำเร็จ ณ ขณะนั้นจะมีความจำเป็นอย่างยิ่ง ดังที่ นายประพัฒน์ โพธิสุธน อดีตรัฐมนตรีและสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัสุพรรณบุรี จัดตั้งครัวเคลื่อนที่ขึ้น ใช้ชื่อว่าครัวต่างแดน เป็นโรงครัวเคลื่อนที่บนรถเทลเลอร์ขนาดใหญ่ 5 เตาอยุ่บนรถ ใช้เป็นครัวประกอบอาหารสดสำเร็จรูปวันละ 10,000 ที่ หรือถุง แจกจ่าย 2 มื้อ คือมื้อเที่ยงกับมื้อเย็น

คุณประพัฒน์บอกว่าได้รับเงินบริจาคมาจากพี่สาว 5 แสนบาท จึงจัดตั้งครัวเคลื่อนที่ขึ้น ได้ผลดีอย่างมาก

อย่างน้อยผู้ที่เดือดร้อนจากน้ำท่วมมีอาหารกินวันละ 2 มื้อ



ระหว่างน้ำท่วม คงทำอะไรไม่ได้มากนัก เพราะต่างคนก็ต่างต้องพาชีวิตให้รอดพ้น และดิ้นรนไปจากความเดือด้รอนเท่าที่จะทำได้

แต่หลังจากน้ำลดลงแล้วนี่ซิ คือปัญหาใหญ่ที่ทุกคน โดยเฉพาะรัฐบาลต้องจัดการให้ดีให้ได้

ส่วนงานหนึ่งที่สำคัญ คือกระทรวงศึกษาธิการซึ่งมีกำลังช่างสำคัญคือส่วนของนักศึกษาอาชีวศึกษาทุกแผนก นับตั้งแต่งาน ช่างไม้ ช่างก่อสร้าง ช่างยนต์ ช่างไฟฟ้า รงวมไปถึงงานการเกษตรกรรม คหกรรม

วันนี้ เลขาธิการสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษาต้องเรียกประชุมผู้รับผิดชอบทุกวิทยาลัยอาชีวศึกษา ไม่ว่าจะเป็น ช่างไม้ ช่างเฟอร์นิเจอร์ ช่างไฟฟ้า ช่างเครื่อง ช่างยนต์ รวมไปถึงนักศึกษาเกษตร กรรม คหกรรม และอีกหลายแขนง ให้ระดมสรรพกำลังนักศึกษาลงไปร่วมกันฟื้นฟูและซ่อมสร้างให้ความเสียหายนั้นกลับคืนมา แม้ไม่ดังเดิมก็ขอให้ใช้การได้ในระยะหนึ่งไปพลางก่อน

ประการสำคัญ ไม่เพียงแต่นักศึกษาอาชีวศึกษา ซึ่งเป็นแรงงานฝีมือระดับดีเท่านั้น ยังต้องขอให้เลขาธิการสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาระดมสมองและความคิดกับการควบคุมดูแลจากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลทุกแห่งที่มีวิชาทั้งสถาปัตยกรรม วิศวกรรม คหกรรม และบางแขนงวิชาที่เกี่ยวข้อง เช่นเดียวกับมหาวิทยาลัยทุกแห่งที่มีคณะวิชาดังกล่าว

ขณะนี้ โดยเฉพาะหลังภาวะน้ำท่วม นับเป็นโอกาสอันดีที่แนวทางความคิดของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ วรวัจน์ เอื้ออภิญญกุล จะบรรลุวัตถุประสงค์ในการให้มหาวิทยาลัยเป็นพี่เลี้ยงอาชีวศึกษาเพื่อเอื้อประโยชน์ทางวิชาการกับปฏิบัติการเข้าด้วยกัน

ลำพังการปฏิบัติการใดจะให้ลุล่วงไปด้วยดีได้ หากไม่มีวิชาการนำ หรือวิชาการเป็นแนวทางชี้นำ การปฏิบัติการนั้นก็ไม่สามารถลุล่วงไปด้วยดีได้

สถานการณ์น้ำท่วมครั้งนี้ จึงเป็นโอกาสที่จะพลิกฟื้นวิกฤติให้เป็นโอกาส โดยเฉพาะทางการศึกษา เพื่อให้มหาวิทยาลัยซึ่งเป็นแหล่งสรรพกำลังทางวิชาการ มีคณาจารย์และนิสิตนักศึกษาที่เก่งทางความคิดความอ่าน ประสานสัมพันธ์กับการอาชีวศึกษาที่มีนักศึกษาเก่งทางแรงงานฝีมือ และร่ำเรียนมาโดยตรง จะได้เรียนรู้และปฏิบัติการตามแนวทางวิชาการได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ไม่ลองแล้วจะรู้ได้อย่างไร จริงไหมท่านรัฐมนตรี



++

อาชีวะอาสา
โดย เรืองชัย ทรัพย์นิรันดร์ คอลัมน์ วางบิล
ในมติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันศุกร์ที่ 28 ตุลาคม พ.ศ. 2554 ปีที่ 31 ฉบับที่ 1628 หน้า 30


สภาวะน้ำท่วมขังยังหลั่งไหลลงจากเมืองบนมาเมืองล่างอย่างต่อเนื่อง สัปดาห์นี้และสัปดาห์หน้า กรุงเทพมหานคร ไข่แดงของประเทศต้องเป็นพื้นที่รองรับปริมาณน้ำกับเขาด้วย เพราะเป็นพื้นที่น้ำจากเหนือผ่านลงทะเลจาก 3 แม่น้ำสายหลัก ตั้งแต่แม่น้ำเจ้าพระยา เป็นสายกลาง แม่น้ำท่าจีน แม่กลอง ฝั่งตะวันตก และแม่น้ำบางปะกง ฝั่งตะวันออก ซึ่งยังมีคลองอีกสองสามคลองซึ่งช่วยผันน้ำไปลงแม่น้ำส่งออกทะเลต่อไป

น้ำท่วมขังสร้างความเดือดร้อนให้กับผู้ที่ประสบภัยจำนวนมาก ทำให้ต้องหาที่พักพิงชั่วคราว โรงเรียนและวิทยาลัยอาชีวศึกษาหลายแห่งต้องเปิดเป็นที่พักพิงชั่วคราว

ขณะนี้สถาบันการศึกษายังไม่เปิดภาคเรียน ขณะที่กระทรวงศึกษาธิการเลื่อนกำหนดเปิดภาคเรียนออกไปสำหรับโรงเรียนในพื้นที่น้ำท่วมขัง

สถานการณ์เช่นนี้ เป็นเวลาของการสร้างจิตสาธารณะ และอาสาสมัครของนักเรียนนิสิตนักศึกษาได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะนักศึกษาอาชีวศึกษาสังกัดโรงเรียนที่พักพิงชั่วคราว

นักศึกษาที่ไม่ได้รับผลกระทบจากน้ำท่วม เมื่อสถาบันที่ตนศึกษาเปิดเป็นที่พักพิงชั่วคราว สมควรที่จะเข้าไปเป็นอาสาสมัครช่วยเหลือผู้ที่เข้าไปพักพิง

โดยเฉพาะวิทยาลัยอาชีวศึกษาที่มีการเรียนการสอนวิชาคหกรรม



เมื่อสัปดาห์ก่อนว่าถึงเรื่องครัวเคลื่อนที่ไปบ้างแล้ว สัปดาห์นี้เห็นว่า ในบรรดาสถานที่พักพิงชั่วคราวของผู้ได้รับความเดือดร้อนจากน้ำท่วม น่าจะต้องอาศัยอยู่ในสถานที่นั้นไปอีกสองสามสัปดาห์เป็นอย่างน้อย ก่อนที่ระดับน้ำในพื้นที่จะลดลงเป็นปกติให้เจ้าของบ้านกลับเข้าไปอยู่อาศัยต่อไปได้

ระหว่างที่พักพิงในศูนย์อพยพชั่วคราว ข้าวของเครื่องใช้ส่วนหนึ่งที่ได้รับมาคือข้าวสารอาหารแห้ง

ปัญหามีอยู่ว่า หากต่างคนต่างหุงหาอาหารในแต่ละมื้อของตัวเอง ความสะดวกคงมีไม่มากนัก

จึงเห็นว่าน่าจะจัดตั้งเป็นโรงครัว มีอาหารให้รับประทานกับ 3 มื้อตามปกติ

เพราะข้าวสารอาหารแห้งมีผู้บริจาคจำนวนมากอยู่แล้ว หากนำมารวมกัน แล้วมีนักศึกษาอาชีวศึกษาที่เรียนมาทางคหกรรมเข้าไปช่วยทำครัวรวมร่วมกันผู้พักพิงก็น่าจะเป็นไปได้

สำหรับที่พักพิงในวิทยาลัยอาชีวศึกษาให้ใช้นักศึกษาจากวิทยาลัยแห่งนั้น เว้นแต่วิทยาลัยอาชีวศึกษาแห่งนั้นไม่มีวิชาคหกรรม ก็ขอให้นักศึกษาจากวิทยาลัยอาชีวศึกษาอื่นซึ่งไม่ได้เป็นที่พักพิงอาสาสมัครเข้าไปดำเนินการก็ได้ เช่นเดียวกับที่พักพิงแห่งอื่น เช่นในโรงเรียน

บรรดาสิ่งของเครื่องใช้ที่มีผู้บริจาคจำนวนมาก ณ วันนี้คงมากพอในการกระจายออกไปแล้วกระมัง ส่วนกับข้าวกับปลาที่จะใช้เป็นเครื่องประกอบอาหาร เนื่องจากเป็นของสด หากสถานที่พักพิงมีเป็นกิจจะลักษณะ โดยเฉพาะโรงครัว เช่นเดียวกับการตั้งโรงครัวในงาน หรือที่มูลนิธิปอเต็กตึ๊ง มูลนิธิร่วมกตัญญู และมูลนิธิประเภทเดียวกันในหลายจังหวัดเคยตั้งโรงครัวเมื่อมีเหตุร้ายเกิดขึ้น เช่น ไฟไหม้ เป็นต้น ก็ควรจะมีผู้บริจาคของสด เช่น ผัก เนื้อสัตว์ หรือแม้แต่การที่ผู้ได้รับความเดือดร้อนจากน้ำท่วมช่วยกันออกไปตกปลามาร่วมประกอบอาหาร ก็จะช่วยบรรเทาความเดือดร้อนให้เขาเหล่านั้นมีอาหารการกินอย่างน้อยอิ่มท้องครบมื้อ

ขณะนี้ ในจังหวัดที่ได้รับความเดือดร้อนจากอุทกภัยตั้งแต่เมื่อเดือนก่อนมาแล้ว หลายพื้นที่เหล่านั้นน้ำเริ่มลดลงไปเกือบเป็นปกติ เช่น จังหวัดนครสวรรค์ แน่นอนว่า ทางจังหวัด เช่น องค์การบริหารส่วนจังหวัด เทศบาล องค์การบริหารส่วนตำบล และส่วนราชการจังหวัด รวมถึงเจ้าของร้าน เจ้าของกิจการ เจ้าของบ้าน อยู่ระหว่างช่วยกันทำความสะอาดถนนหนทาง อาคารสถานที่ ทั้งในบ้านและนอกบ้าน

เพื่อให้ภาวะเศรษฐกิจของจังหวัดนครสวรรค์ฟื้นตัวอย่างรวดเร็ว สมควรที่บรรดาอาสาสมัครทั้งจากวิทยาลัยอาชีวศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์ ควรร่วมกันเป็นอาสาสมัครด้วยจิตสาธารณะช่วยกันระดมสรรพกำลังฟื้นฟูบูรณะเมืองนครสวรรค์และปากน้ำโพให้กลับฟื้นคืนมาเป็นดั่งชื่อเพลงที่มีมานานแล้วว่า "เมืองแมนแดนสวรรค์" ซึ่ง สมยศ ทัศนพันธุ์ เป็นผู้ร้องไว้หลายสิบปีแล้ว ดุจเดิม

ใครจำได้บ้างเอ่ย



ในอีกหลายส่วนของความเสียหายจากเหตุอุทกภัยครั้งนี้ หมู่บ้านหลายแห่งได้รับความเดือดร้อนจากน้ำท่วมฉับพลันกลางดึก แม้จะเตรียมตัวตั้งแต่กลางวันแล้ว แต่การย้ายสิ่งของเครื่องใช้ขึ้นที่สูง ชั้นสอง ไม่อาจขนย้ายได้หมด ทั้งเฟอร์นิเจอร์ ทั้งเครื่องใช้ไฟฟ้า เช่นตู้เย็น ต้องปล่อยให้เสียหายจมน้ำ รวมไปถึงรถยนต์หลายคันที่บางคนเพิ่งออกรถป้ายแดงมาเพื่อใช้งาน เพิ่งผ่อนงวดแรกกระมัง ต้องจมเสียหายอยู่ใต้น้ำ

หลังน้ำทยอยลดลงในแต่ละพื้นที่ เพื่อให้ความเดือดร้อนครั้งนี้เป็นการร่วมกันแสดงพลังแห่งความสามัคคี ว่าคนไทยทุกวัย โดยเฉพาะวัยรุ่นที่ร่ำเรียนทางอาชีวศึกษาเป็นผู้มีจิตอาสาสาธารณะแท้จริง คือการที่นักศึกษาเหล่านั้นตั้งกลุ่มในลักษณะการช่างเข้าไปช่วยซ่อมสิ่งของเครื่องใช้ ตั้งแต่เฟอร์นิเจอร์และเครื่องใช้ ไฟฟ้าให้กลับมาเป็นปกติเท่าที่จะทำได้

แล้วทำได้อย่างไร ประการแรกคือ ทางวิทยาลัยต้องให้คำรับรองนักศึกษาเหล่านั้นว่าเรียนมาทางด้านใด ชื่อเสียงเรียงนามมีอย่างไร อาจจะเป็นกลุ่มนักศึกษาที่เรียนอยู่คนละสถาบัน เรียนการช่างคนละวิชา เช่น เป็นช่างไม้ ช่างเฟอร์นิเจอร์ ช่างไฟฟ้า ช่างอิเล็กทรอนิกส์ หรือช่างอื่นใดก็ตาม

ประการต่อมา ขอให้เจ้าของบ้านแจ้งความจำนงไปยังวิทยาลัยอาชีวศึกษาแห่งใดแห่งหนึ่งว่าต้องการให้นักศึกษาเหล่านั้นเข้าไปทำอะไร โดยมีค่าสิ่งของอุปกรณ์ที่จะใช้ได้เท่าที่ต้องใช้จ่าย อาจจะมีค่าตอบแทนบ้างเพียงเพื่อเป็นค่ายานพาหนะ และค่าอาหาร หรือค่าตอบแทนอีกเล็กน้อย ก็น่าจะพอ

ประการสำคัญ การออกไปเป็นอาสาสมัครครั้งนี้ นักศึกษาจะได้รับผลนอกจากความเบิกบาน ความภาคภูมิใจแล้ว ส่วนที่เป็นรางวัลสำคัญในการใช้ฝีมือคือการมีคะแนนภาคปฏิบัติที่ใช้ในการสอบ เพราะแทนที่จะปฏิบัติในโรงฝึกงาน ก็ให้ออกไปปฏิบัติจริงในเหตุที่เกิดขึ้น โดยมีครูอาจารย์ที่สอนในช่างเหล่านั้นมาคอยควบคุมดูแล

วันนี้ประเทศไทยอยู่ระหว่างการก้าวไปข้างหน้า เพื่อการท้าทายและแข่งขันกับกลุ่มประเทศอาเซียนด้วยกัน หากกระทรวงศึกษาธิการ โดยสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษาพลิกผันแนวทางความคิดให้นักศึกษาอาชีวศึกษาสำเร็จการศึกษาออกไปเป็นแรงงานฝีมือในทุกระดับการเรียนการสอนที่มีมาตรฐานและคุณภาพสูงกว่าอีกหลายประเทศ ผู้ที่สำเร็จการอาชีวศึกษาเหล่านั้นจะได้มีงานทำ มีรายได้ที่ดี สามารถเลี้ยงตัวเองได้อย่างดี

เมื่อนั้น นักเรียนของเราก็จะนิยมเรียนวิชาอาชีวศึกษากันเอง ไม่ต้องมีการผลักดันให้มากเรื่อง



+ + + +

บทความ"กู้ภัย"ในช่วงนี้ปีที่แล้ว (2553)

ปฏิบัติการกู้ชีวิตที่ชิลี
โดย เพ็ญศรี เผ่าเหลืองทอง คอลัมน์ โลกหมุนเร็ว
ในมติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันศุกร์ที่ 29 ตุลาคม พ.ศ. 2553 ปีที่ 31 ฉบับที่ 1576 หน้า 44


เมื่อวันที่ 13 ตุลาคมที่ผ่านมา มีรายงานว่าคนทั่วโลกกว่าพันล้านคนได้เฝ้าดูเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ของการช่วยเหลือคนงานเหมืองถล่มในชิลีให้รอดชีวิตกลับมาอย่างปาฏิหาริย์ นายปิเยอรา ประธานาธิบดีของชิลีบอกว่า เหมืองแร่ที่ซานโฮเซ่แห่งนี้จะถูกสร้างให้เป็นอนุสาวรีย์เพื่อสะท้อนถึง "ความหวัง" สำหรับคนรุ่นต่อๆ ไป

เหตุการณ์ครั้งนี้ทำให้เราหันมาสนใจประเทศชิลี ถ้าถามคนชั้นกลางทั่วไปว่าเมื่อพูดถึงประเทศชิลีคุณนึกถึงอะไรเป็นอย่างแรก คำตอบก็คือ ไวน์ชิลี ที่คอไวน์เลือกว่าเป็นไวน์ดีราคาไม่แพง ดื่มได้ทุกวัน สามารถดื่มแทนไวน์จากฝรั่งเศสซึ่งมีราคาแพงกว่า

หากเป็นปัญญาชนที่สนใจวรรณกรรม ก็จะบอกว่า ประเทศชิลีมีกวีที่ได้รับรางวัลโนเบลที่เป็นที่รู้จักกันดืคือ พาโบล เนรูด้า ซึ่งได้รับรางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรมเมื่อปี 1971 รางวัลโนเบลนี้ถือเป็นข้อพิสูจน์ถึงคุณภาพและภูมิปัญญาของพลเมืองชาติต่างๆ ได้อย่างดี ชิลีไม่ได้มีเจ้าของรางวัลโนเบลเพียงคนเดียว แต่ก่อนหน้านั้นก็มี กาเบรียลา มิสตราล ซึ่งได้รับรางวัลโนเบลเมื่อปี 1945

ปัจจุบันชิลีเป็นหนึ่งในประเทศที่มั่นคงและร่ำรวยประเทศหนึ่งในทวีปแอฟริกาใต้ ในทางการเมืองประเทศนี้ได้ผ่านการปกครองแบบสังคมนิยมมาแล้ว และพัฒนาประชาธิปไตยผ่านการปฏิวัติ และการเลือกตั้งมาจนถึงจุดที่เรียกได้ว่าการเมืองมั่นคงเข้มแข็ง ทรัพยากรบุคคลของประเทศนี้ถือได้ว่ามีคุณภาพ

ชิลีเป็นผู้นำในการพัฒนาคน พัฒนาความสามารถในการแข่งขัน คุณภาพชีวิต คุณภาพการเมือง มีรายได้ต่อประชากรที่ดี มีอัตราความยากจนต่ำ และได้รับการยอมรับว่ามีเสรีภาพของสื่อที่ดี แต่ในขณะเดียวกันก็ยังมีช่องว่างของรายได้อยู่มาก

ชิลีเป็นประเทศแรกในอเมริกาใต้ที่เข้าเป็นสมาชิกขององค์การเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (Organization for Economic Cooperation and Development OECD) เป็นสมาชิกก่อตั้งของสหประชาชาติและสหภาพอเมริกาใต้

ชิลียังเป็นประเทศที่มีเนื้อที่จากเหนือมาใต้ยาวที่สุดในโลกคือยาว 4,630 กิโลเมตร แต่กว้างเพียง 430 กิโลเมตร มีเทือกเขาแอนดีสกั้นอยู่ทางตะวันออก พื้นที่ทางตอนเหนือเป็นทะเลทราย แต่ร่ำรวยไปด้วยแร่ธาตุต่างๆ โดยเฉพาะทองแดงและไนเตรต ตอนกลางของประเทศ เป็นศูนย์กลางที่มีประชาชนหนาแน่นและทรัพยากรทางกษตร รวมทั้งเป็นศูนย์กลางทางประวัติศาสตร์ซึ่งชิลีมีการขยายตัวในศตวรรษที่ 19 ซึ่งหมายถึงการเชื่อมส่วนเหนือและส่วนใต้เข้าด้วยกัน ภาคใต้ของชิลีมีป่าไม้ ภูเขาไฟ และทะเลสาบ ชายฝั่งตอนใต้มีภูมิประเทศแบบฟยอร์ต คลอง แหลม เกาะแก่ง และยังเป็นส่วนหนึ่งของขั้วโลกใต้แอนตาร์ติกา

ในช่วงก่อร่างสร้างประเทศที่มีการเคลื่อนย้ายเข้ามาลงหลักปักฐานด้วยเกษตรกรรม วัฒนธรรมอัลติปลาโนมีอิธิพลอยู่ทางตอนเหนือ ในขณะที่ทางตอนใต้มีอิทธิพลของมาปูเช ในยุคอาณานิคมก็ได้รับอิทธิพลของอังกฤษ ฝรั่งเศส และเยอรมัน ผู้อพยพจากเยอรมันได้ทิ้งอิทธิพลไว้ในอาคารและสิ่งก่อสร้างต่างๆ ในสไตล์บาวาเรียนกับในอาหารที่พบได้ทางตอนใต้ของชิลี

ปัจจุบันชิลีมีระบบเศรษฐกิจตลาดเสรีที่มีการลงทุนจากต่างประเทศจำนวนมาก ชิลีถือเป็นแบบอย่างของการปฏิรูปเศรษฐกิจโดยเฉพาะในยุคปี 1990 เมื่อหันมาปกครองในระบอบประชาธิปไตยอีกครั้งหลังการปฏิวัติโดยทหารที่ทหารครองอำนาจนาน 17 ปี จากปี 1973-1990 จีดีพีเติบโตเฉลี่ยร้อยละ 8 ระหว่างปี 1991-1997 และตกลงจากมาตรการทางการเงินที่เข้มงวด และการส่งออกที่ลดลง อันเนื่องมาจากวิกฤติต้มยำกุ้ง แต่ก็สามารถฟื้นตัวได้หลังจากนั้น และมีการเติบโตในระดับ 5-7% จนถึงปัจจุบัน

ชิลีนับเป็นประเทศในอเมริกาใต้ที่มีการเติบโตของจีดีพีสูงสุด

นโยบายเศรษฐกิจที่มั่นคงทำให้ชิลีสามารถลดความยากจนลงได้กว่าครึ่ง รัฐบาลทหารขายบริษัทของรัฐออกไป และรัฐบาลประชาธิปไตย 3 รัฐบาลตั้งแต่ปี 1990 ก็ค่อยๆ ทำการแปรรูปรัฐวิสาหกิจ ส่วนใหญ่รัฐบาลจะทำหน้าที่ออกกฏระเบียบต่างๆ ยกเว้นในกิจการเหมืองทองแดงของ CODELCO และบริษัทบางบริษัทที่รัฐบาลเข้าไปมีบทบาทมาก ชิลีมีธนาคารรัฐหนึ่งแห่ง และมีข้อตกลงการค้าเสรี (FTAs) กับหลายประเทศเช่นสหภาพยุโรป เกาหลีใต้ นิวซีแลนด์ สิงคโปร์ บรูไน จีน ญี่ปุ่น รวมทั้งสหรัฐอเมริกา และบางส่วนกับอินเดีย ปี 2007 ชิลี

มีข้อตกลงการค้ากับออสเตรเลีย มาเลเซีย และประเทศไทย นอกจากนี้ ยังก่อตั้งกลุ่ม P4 ร่วมกับสิงคโปร์ นิวซีแลนด์ และบรูไน ในด้านการเงินและการลงทุน

คนชิลีมีวัฒนธรรมการออมสูงถึง 21% ของจีดีพี เมื่อรวมกับภาคการลงทุนที่สูงก็ทำให้มีการเติบโตทางเศรษฐกิจที่ดี มีระบบบำนาญที่เอกชนเป็นผู้บริหาร หลังปี 2008 เมื่อเศรษฐกิจฟื้นตัวค่าจ้างแรงงานก็สูงขึ้นอย่างรวดเร็วกว่าเงินเฟ้อ ทั้งนี้ เนื่องมาจากชิลีมีผลผลิตที่สูง ทำให้ประชาชนมีมาตรฐานความเป็นอยู่ดี คนยากจนที่อยู่ต่ำกว่าเกณฑ์ลดลงเหลือเพียง 13.7% ในปี 2006 ตามตัวเลขของรัฐบาลแม้จะมีผู้วิจารณ์ว่าความจริงสูงกว่านั้น

ตัวเลขส่งออกของชิลีในปี 2006 เน้นที่อเมริกา 42% เอเซีย 30% และยุโรป 24% คิดว่าในปัจจุบันนี้ตัวเลขคงเปลี่ยนไปและหันมาเน้นเอเซียมากขึ้น

ชิลีเป็นผู้ส่งออกไวน์อันดับห้าของโลก และเป็นผู้ผลิตไวน์อันดับแปดของโลก ตลาดส่งออกไวน์ที่ใหญ่ที่สุดก็คือสหรัฐ ญี่ปุ่น และเนเธอร์แลนด์

แต่แน่นอนสินค้าส่งออกของชิลีที่มีความสำคัญที่สุดก็คือทองแดง และบริษัทผลิตทองแดง CODELCO ของรัฐบาลก็คือผู้ผลิตทองแดงรายใหญ่ที่สุดของโลก ที่กล่าวได้ว่ามีทองแดงสำรองไปอีกนานถึง 200 ปี

ก็ถึงเวลานี้ไม่ต้องแปลกใจว่าทำไมชิลีถึงทุ่มสุดฤทธิ์ทั้งเงินทอง เทคโนโลยี และทรัพยากรบุคคลกอบกู้คนงานเหมืองจนกลายเป็นหนึ่งในก้าวสำคัญในประวัติศาสตร์ของชิลีเองและของโลกไปแล้ว



.