เพียงคำ ประดับความ: 'นักโทษหญิงแดง'ใน www.prachatai.com/journal/2012/03/39563 . . Wed, 2012-03-07 22:31
'นักโทษหญิงแดง'
รถไฟสายกาลเวลา
ผ่านทางช้างเผือกมายาวไกล
เธอยังคงเป็นดอกไม้
กลีบบางอ่อนไหวในเงาแสง
หรือเป็นเพียงนางก้นครัว
ก้มหัวยอมตัวอุทิศแรง
นวลหน้าฉาบไว้ด้วยเนียนแป้ง
แต้มแต่งโลกไว้ในมือชาย
นานแล้วเธอตั้งคำถาม
ใดคือนิยามความเทียมเท่า
โลกนี้แบกไว้ด้วยสองเรา
หญิงชายเทียมเท่ากันแค่ไหน
หรือหมดยุคจะนิยาม
ไต่ถามถึงความหมายใด
เมื่อเราเป็นคนหรือไม่
เป็นทาสเป็นไพร่ยังไม่รู้
รถไฟสายพระจันทร์เสี้ยว
วนเลี้ยวกลับมาเป็นวงกลม
อนุสาวรีย์ลอยลม
ยินเสียงปร่าขมของนักสู้
เส้นเอ็นอันปูดโปน
มิอาจอ่อนโยนต่อศัตรู
เมื่อหัวใจเธอหมายรู้
ดำรงคงอยู่เพื่อสิ่งใด
จะเป็นนางก้นครัว
หรือหญิงคนชั่วได้ทั้งนั้น
หากแต่ไม่มีวัน
ถอดวางความฝันให้ใครได้
กำหนดชะตาตน
กำหมัดเข้าชนเคียงบ่าชาย
โซ่ตรวนไม่วางใจ
ล่ามตรึงเธอไว้...หนักและนาน
เกินกว่าจะเป็นดอกไม้
กลีบบางอ่อนไหวใดใดแล้ว
เกินกว่าจะเป็นนางแก้ว
ดวงตาวามแววทอแสงอ่อนหวาน
บาดแผลในหัวใจ
ร้าวรวดปวดในลึกทรมาน
ดวงตาโศกเศร้าคู่นั้น
แหลกลาญเกินกว่าจะอธิบาย
ฝ่ามือของเธอคู่นั้นแข็งกร้านเกินกว่าจะปลุกปลอบ
คำถามใดไร้คำตอบ
ยากเกินจะมอบความรักให้
สองตีนอันหยาบหนา
ทายท้าเกินกว่าความเป็นตาย
ตรวนเหล็กร้อยกี่เส้นสาย
จักพังทลายย่อยยับลง
นักโทษหญิงแดง
นักสู้แห่งสงครามชนชั้น
หัวใจมีบ้างไหวหวั่น
หลับตาฝันถึงลานทุ่งโล่ง
หลังความแพ้พ่าย
ถูกตีตรวนล่ามโซ่ขังกรง
รอยยิ้มนั้นยังทระนง
แม้มืดค่ำลงน้ำตาตกใน
* * * * * * *
เพียงคำ ประดับความ
++
8 มีนาฯวันสตรีสากล ผ่าน Volver หนังสีแดง สดุดีสตรีนิยมของ "เปโดร อัลโมโดวาร์"ในประชาชาติ ออนไลน์ www.prachachat.net วันพุธที่ 07 มีนาคม พ.ศ. 2555 เวลา 20:16:53 น.
เอ่ยชื่อผู้กำกับสเปนนามเขื่อง "เปโดร อัลโมโดวาร์" แล้ว ลักษณะหนึ่งที่เป็นลายเซ็นหนังของอัลโมโดวาร์คือบรรดาเหล่า "สตรี" ในหนังของเขา เนื่องในวันสตรีสากล 8 มีนาคม "ประชาชาติธุรกิจออนไลน์" ขอหยิบยกผลงานภาพยนตร์ของอัลโมโดวาร์มากล่าวถึงในฐานะของภาพยนตร์สตรีนิยมเนื่องในวันสตรีสากล
เพราะหากจะกล่าวถึงภาพยนตร์หลายเรื่องของอัลโมโดวาร์ตัวหนังของเขามีความเด่นในแง่การให้บทผู้หญิง จึงทำให้แจ้งเกิดนักแสดงหญิงแถวหน้าของสเปนมากมาย
หลายเรื่องของอัลโมโดวาร์อีกเช่นกันที่นิยมดำเนินเรื่องผ่านตัวละครนำเพศหญิง หรือบุรุษในภาพหญิง แม้แต่บางเรื่องที่มีตัวเอกเป็นชาย "อัลโมโดวาร์" ยังผูกเรื่องให้ตัวเอกเลือกประกอบอาชีพที่ไม่เป็นที่นิยมนักในหมู่บุรุษเพศ
นับว่าเขาเป็นผู้กำกับภาพยนตร์ที่ช่ำชองและนิยมในการเล่าเรื่องราวของผู้หญิงและเพศแม่คนหนึ่งของวงการหนังโลก ทั้งยังไม่ได้แค่เล่าแต่หนังของเขามีแง่มุมชวนคิดในเรื่องสตรีเพศอีกด้วย
กรณีหนึ่งจากภาพยนตร์เรื่องVolver (ออกเสียงว่า "บอลแบล์" ตามสำเนียงสเปน แปลว่าการกลับมา) นับเป็นภาพยนตร์ที่เล่าเรื่อง "สตรี" และความเป็นผู้หญิงชัดเจนมากเรื่องหนึ่งในบรรดาหลายผลงานของอัลโมโดวาร์
เรื่องราวของ Volver มีตัวละครหญิงมากมายดำเนินเรื่อง ผ่านประเด็นการ "รอคอย" เมื่อผู้เป็นแม่ต้องเฝ้ารอคอยหลายปีเพื่อกลับมาสะสางบางสิ่งที่ลูกสาวเจ็บปวด ฟากฝั่งลูกสาวที่ชื่อ "ไรมุนด้า" ก็รอคอย "ความจริง" ที่ไม่รู้จะได้รู้หรือไม่ ญาติของ "ไรมุนด้า" เองก็รอคอยให้แม่ของเธอ ที่หายลับไปกับแม่ของไรมุนด้ากลับมาเช่นกัน
หนังเปิดเรื่องในหมู่บ้านชุมชนแห่งหนึ่งเหมือนหมู่บ้านลับแลในตำนานที่มีแต่หญิงหม้าย หรือผู้หญิงเป็นส่วนใหญ่
ในครึ่งเรื่องแรกของ Volver มีโทนหนังออกมาในแนวกึ่งแฟนตาซี ด้วยความประหลาดของหมู่บ้าน ลามันชา ที่เหมือนต้องคำสาปหมู่บ้านที่เต็มไปด้วยผู้หญิง พวกเธอกำลังช่วยกันปัดกวาดสุสานของญาติๆ...และสุสานล่วงหน้าของตัวเอง
สภาพอากาศของลามันชายังน่าสะพรึงด้วยกระแสลมตะวันออกที่พัดพาอย่างหนักหน่วง...และคนในหมู่บ้านต่างก็ล้วนมีความเชื่อเรื่องการกลับมาของคนที่ตายไปแล้ว
"ไรมุนด้า"พร้อมลูกสาวและน้องสาว"โซเล่"เดินทางจากมาดริคกลับมายังลามันชาเพื่อปัดกวาดดูแลสุสานพ่อแม่
"ความทรงจำของเธอคือวันที่ลมตะวันออกพัดแรงได้พาพ่อและแม่จากไป ลมทำให้เกิดไฟไหม้กระท่อมที่พ่อกับแม่นอนหลับอยู่..."
หลายปีผ่านไป ใครจะเชื่อว่าลมตะวันออกนั้นพาผีแม่เธอกลับมา
Volver ใช้เรื่องของ"ความลับ" มาเป็นตัวเดินเรื่องตัวละครหลักๆ ทุกตัวล้วนมีความลับต่อกัน
แต่เมื่อลมตะวันออกพัดแม่เธอกลับมา ความลับที่เป็นเรื่องหนักหนาในชีวิตผู้หญิงเหล่านี้ค่อยๆ คลี่คลาย
ตั้งแต่เฉลย"ความลับ" การหายตัวไปของแม่ รวมทั้งปริศนาของหญิงอีกคนที่สูญหายไปพร้อมกับแม่ของไรมุนด้า
อัลโมโดวาร์พาหนังให้ค่อยๆได้รับการปะติดปะต่อ ถึงความลับของไรมุนด้าและแม่ที่ละน้อย และเราก็พบว่าชีวิตมันลำเค็ญเหลือเกิน
แต่...นี่ไม่ใช่หนังรันทดเสียน้ำตา
"อัลโมโดวาร์" ผู้กำกับภาพยนตร์ และนักเล่าเรื่องผู้มีชั้นเชิง พาหนังชีวิตที่เล่าเรื่องชีวิตระกำวงเวียนชีวิตให้เป็นหนังที่ระบุแนวทางใดแนวหนึ่งไม่ได้
มันทั้งดราม่าลึกลับเสียดสีตลกและซาบซึ้งและพาให้ไขว้เขวได้ตลอด กว่าจะเชื่อได้ว่านี่ไม่ใช่หนังที่เล่าเรื่อง "เหนือธรรมชาติ" ก็ล่วงเลยไปครึ่งเรื่อง ด้วยอันที่จริงหนังเรื่องนี้มีโครงเรื่องแสนจะธรรมดา แต่เพราะการเล่าเรื่องธรรมดา ที่เห็นได้ทั่วไปนี้ทำออกมาได้พิเศษ และลึกลับขึ้นมาได้
จุดสำคัญของ Volver คือการนำเสนอเรื่องราวของเพศหญิง เพศแม่ได้อย่างละมุนละไมและลงตัว ผ่านหน้าหนังในสไตล์คอมเมดี้ ดราม่า ด้วยเรื่องราวอันหนักอึ้ง เสียดแทง เมื่อเพศหญิงคือฝ่ายถูกกระทำ แต่พวกเธอก็ตอบโต้เพื่อป้องกัน
เนื้อหาชีวิตพวกเธออันที่จริงเป็นเรื่องหนักแต่ดูง่าย เป็นเรื่องเศร้าแต่เรียกเสียงหัวเราะ และรอยยิ้ม
"เรื่องราวของพวกเธอเปรอะเปื้อนด้วยคราบเลือด แต่เรากลับแทบไม่เห็นคราบน้ำตาของพวกเธอ"
...แม้สารของหนังจะบ่งชัดว่าความเป็นหญิง โดยเฉพาะในกลุ่มชนชั้นแรงงานนั้นแสนลำบาก แต่พวกเธอก็สามารถประคับประคองช่วยเหลือซึ่งกันและกันโดยที่ไม่มีใครรู้ว่าพวกเธอยังต้องผจญกับแรงลมตะวันออกซัดกระหน่ำอีกกี่ครั้ง
เอ่ยถึงตัวหนัง Volverในรหัสของสตรีเพศ นี่คือหนังที่มีความจัดจ้าน วางชั้นเชิงในการนำเสนอของบทการรับส่งการแสดงที่ดีของกลุ่มนักแสดงนำหญิง 5-6 ตัวหลัก
จุดเด่นขององค์ประกอบศิลป์จัดจ้านการใช้สีสัน อย่าง "สีแดง" ถูกนำมาใช้อย่างเอิกเกริกในทุกฉาก
ฉากน่าจดจำหนึ่งคือเมื่อเลือดท่วมกายพ่อเลี้ยงที่คิดจะกระทำมิดีมิร้ายลูกสาวของไรมุนด้า หลังจัดการพลั้งมือสังหารแล้ว ไรมุนด้าใช้ผ้าขาวลายฉลุวางซับเลือด ฉากนี้สีแดงค่อยๆไล่ไปตามรอยฉลุที่เป็นรูปดอกไม้
เป็นฉากเชิงสัญลักษณ์ที่ให้ความหมายการกดขี่-การต่อต้านได้ดียิ่งนัก มีด เลือด ผ้าขาว และดอกไม้
นอกจากนี้ตัวละครหลักในเรื่องนิยมแต่งตัวแต่งหน้าฉูดฉาดสีสันบาดตา
ในบางนัยยะมันเหมือนอัลโมโดวาร์กำลังประชดถึงกระแสการดูถูกภาพลักษณ์ผู้หญิงบางประเภท
หากดูแต่ภายนอกตัวละครอย่างไรมุนด้าเธออาจถูกประเมินว่าเป็นผู้หญิงประเภทดีแต่โชว์อก...
และถ้าโชว์อกแต่งตัววับๆแวมๆ...ก็ไม่ได้ถูกให้ภาพแบบใดแบบหนึ่ง
จะฉลาดหรือจะคิดน้อย ไม่ใช่เงื่อนไขเดียวกับเรื่องแต่งตัวโชว์อก
เพียงแต่ประเด็นของการถูก "กดขี่"
พวกเธอรู้จักการเอาตัวรอดในสังคมที่ถูกเอารัดเอาเปรียบนั่นเอง
บทสรุปของ Volver อัลโมโดวาร์พยายามจะพูดถึงปัญหาเรื่องเพศในเชิงโครงสร้าง ผ่านเรื่องราวของครอบครัว ชุมชน หน่วยย่อยที่สะท้อนถึงมุมมองการถูกกดขี่นั่นเอง
______________________________________________________________________________________________________
Japan Tsunami Song - Your Help - Photo Tribute
www.youtube.com/watch?v=vbexdpAa6TQ
.
