โดย พรพิมล ลิ่มเจริญ คอลัมน์ “ใส่บ่าแบกหาม”
ในมติชนสุดสัปดาห์ วันศุกร์ที่ 03 สิงหาคม พ.ศ. 2555 ปีที่ 32 ฉบับที่ 1668 หน้า 73
เธอจ๊ะ
Amelia Earhart อ่านว่า อมี-เลีย แอร์-ฮาร์ต เมื่ออาทิตย์ที่แล้วกูเกิ้ลดูเดิ้ลทำเป็นรูปผู้หญิงยืนคู่เครื่องบินขนาดเล็ก นั่นแหละ อมีเลีย แอร์ฮาร์ต ครบรอบวันคล้ายวันเกิด ปีที่ 115 ของเธอ หากเธอยังมีชีวิตอยู่
อมีเลียเกิดเมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม ค.ศ.1897 เป็นผู้หญิงคนแรกที่บินด้วยเครื่องบินเล็กแบบเดี่ยวข้ามมหาสมุทรแปซิฟิก นั่นก็คือ บินจากนิวฟาวด์แลนด์ ประเทศแคนาดา ไปเมืองคัลมอร์ ประเทศไอร์แลนด์เหนือ
แล้วเมื่อ 2 กรกฎาคม ค.ศ.1937 ก็หายตัวไปขณะพยายามบินรอบโลก
Amelia เป็นภาพยนตร์ชีวประวัติของ อมีเลีย แอร์ฮาร์ต กำกับการแสดงโดย มิร่า แนร์ ผู้กำกับหญิงที่ฉันชอบหนังของเขาเรื่อง Monsoon Wedding
ฮิลลารี่ สแวงก์ แสดงเป็น อมีเลีย แอร์ฮาร์ต
When I saw that little plane,
it lifted me above the Kansas prairie?
My daddy had the wanderlust.
That"s why I like to keep moving.
ตอนที่เห็นเครื่องบินตั้งแต่ยังเล็ก
ภาพนั้นพาฉันลอยขึ้นเหนือทุ่งในรัฐแคนซัส
พ่อมีความกระหายใคร่อยากเจอโลก
ฉันเลยไม่ชอบหยุดอยู่กับที่เหมือนพ่อ
wanderlust เป็นคำอังกฤษขอยืมมาจากภาษาเยอรมนี เยอรมนีต้นฉบับแปลว่า "to enjoy hiking" หรือสนุกกับการเดินป่าเดินเขาลำเนาไพร
พอขอยืมมา คำแปลหรูหราขึ้น แปลว่า ความปรารถนาอย่างแรงกล้าที่จะเดินทางท่องโลกและค้นพบโลกกว้าง
ริชาร์ด เกียร์ แสดงเป็น จอร์จ พัตนั่ม เจ้าของสำนักพิมพ์ผู้มาจ้างอมีเลียให้เขียนหนังสือเกี่ยวกับการบินข้ามมหาสมุทรแอตแลนติก แต่ในฐานะผู้โดยสาร ไม่ใช่นักบิน ก็เป็นผู้หญิงนี่นะ ไม่ได้สำคัญอะไรในสังคม และสมัยนั้นเขามี ชาร์ลส์ ลินด์เบิร์ก วีรบุรุษนักบินที่บินข้ามมหาสมุทรแอตแลนติกโดยไม่หยุดพักมาแล้ว
ก่อนออกเดินทาง อมีเลียก็บอกให้คุณจอร์จสวดมนต์ให้เธอด้วย ช่วยกันขอให้เธอรอดปลอดภัยกลับมา คุณจอร์จว่า ไม่ใช่คนนิยมสวดมนต์
Then at least tip your hat
and cross your fingers.
งั้นก็จงชื่นชมฉัน
และขอให้ฉันโชคดีเสียสิ
tip your hat ฝรั่งเอานิ้วแตะหมวก (แต่ไม่ใช่แบบตะเบ๊ะนะ) เป็นสัญลักษณ์แห่งการแสดงความเคารพก็ได้ หรือแสดงความชื่นชมก็ได้
cross your fingers ก็เอานิ้วกลางไขว้ทับนิ้วชี้ที่อยู่มือข้างเดียวกันนะ ในที่นี้เป็นสัญลักษณ์ให้โชคดี
แต่บางทีใช้เวลาอุ๊บอิ๊บ
ใจจริงคุณอมีเลียแกก็ขับเครื่องบินเป็น อยากบินเอง แต่ก็อย่างที่ว่า เป็นผู้หญิง โอกาสมันน้อย แต่ถ้านับเรื่องการโฆษณาประชาสัมพันธ์ ผู้หญิงบินข้ามมหาสมุทรมันเป็นข่าวใหญ่ เก็บเรื่องว่าบินไปในฐานะผู้โดยสารไว้ในวงเล็บเล็กจิ๋ว
The pilot will sign a contract
saying he"s under your direction and control.
นักบินเซ็นสัญญาว่าบินโดยการนำทางและควบคุมของคุณ
ซึ่งอันนี้ไม่โกหก คุณอมีเลียไม่ใช่ผู้หญิงกระจอก เธอนำทางได้จริง
ในหนังเขาก็จะให้เราได้ยินเสียงของคุณอมีเลียอ่านเรื่องที่เธอเขียนหลังการเดินทาง
เธอก็บรรยายภาพที่พอเครื่องบินขึ้นไปสูงแล้ว มองลงมาเห็นหมอกจางปกคลุมอ่าวและเมืองที่อยู่เบื้องล่าง "The fog comes on little cat feet. It sits, looking over harbor and city, on silent haunches and then moves on."
The fog comes on little cat feet. เปรียบเปรยว่าหมอกค่อยๆ ลอยมาเบาแบบลูกแมวย่อง
The motors are humming sweetly.
And I feel at home.
เสียงเครื่องยนต์ดังแว่วหวาน
รู้สึกเหมือนได้อยู่บ้านเสียที
ก็แกชอบแกรักของแก เสียงเครื่องบินดังหนวกหูสำหรับฉัน กลับเป็นเสียงหวานแหววสำหรับคุณอมีเลีย
คงคล้ายๆ เวลาเราได้ยินเสียงรถไฟ ถ้าฉันอยู่ที่ถนนรอให้มันรีบๆ ผ่านจะได้ข้ามถนน มันก็ดังป๊านๆ โครมๆ ฟังปวดหูปวดหัว
แต่ถ้าได้นั่งอยู่บนรถไฟ ก็หมายถึงว่ากำลังจะได้ไปเที่ยวที่ใหม่ๆ ก็ได้ยินเป็น ถึงก็ช่าง ไม่ถึงก็ช่าง ฉึกฉัก ปู๊นๆ น่ารักจะตาย
พอกลับมาจากการบินครั้งนั้น คุณอมีเลียก็กลายเป็นคนมีชื่อเสียง เดินสายโชว์ตัว ประกาศให้โลกรู้ถึงความสามารถของผู้หญิง
If I listened to everyone
who said it was impossible,
I"d never be flying.
ถ้าฉันฟังทุกคนที่
บอกว่าเป็นไปไม่ได้
ฉันก็คงไม่เคยได้บินกับเขาหรอก
ดูหนังเรื่องนี้ก็จะมีใจฮึกเหิมขึ้นนะ ไม่มีอะไรในโลกนี้ที่ชนะความพยายามไปได้
ไม่ช้าไม่นานคุณจอร์จก็ขอคุณอมีเลียแต่งงาน แต่ไม่อยากแต่งนี่นะ
I"m not the marrying kind?.
I want to be free, George.
To be a vagabond of the air.
ฉันไม่ใช่คนที่อยากมีชีวิตคู่
ฉันอยากเป็นอิสระ
อยากเป็นนักเดินทางทางอากาศ
แต่ที่สุดก็แต่ง คุณจอร์จแกก็รักและเข้าใจ สัญญาว่าจะช่วยทำให้ที่ฝันเป็นจริง
ชอบตอนพิธีสมรส หลวงพ่อบอกให้พูดตาม Amelia, do you promise to love, honor and obey this man... อมีเลีย ลูกสัญญาไหมว่าจะรัก ให้เกียรติ และเชื่อฟังชายผู้นี้...
หลวงพ่อยังพูดไม่จบประโยค อมีเลียก็ขัดขึ้น ให้หลวงพ่อตัดคำว่า "เชื่อฟัง" ออกจากประโยค เพราะไม่มีวันเป็นไปได้ เจ้าบ่าวก็ตามใจ ร่วมขอให้หลวงพ่อรีบรวบรัดพิธี เดี๋ยวเจ้าสาวต้องรีบรี่ไปแข่งขับเครื่องบิน
คุณอมีเลียขับเครื่องบินเก่ง ชนะได้ถ้วยมาหลายต่อหลายใบ และสื่อมวลชนก็ขนานนามว่าเป็น Lady Lindy หรือเป็น ชาร์ส์ ลินด์เบิร์ก ฝ่ายหญิงทีเดียว
ยิ่งพอบินเดี่ยวข้ามมหาสมุทรแอตแลนติกได้ ก็ยิ่งโด่งดัง พอยิ่งโด่งดังก็ต้องยิ่งออกงาน ออกโชว์ตัวบ่อยขึ้นๆ ก็ขับเครื่องบินนี่นะ เป็นกิจกรรมที่ต้นมันทุนมันสูง ยิ่งอยากบินรอบโลกก็ยิ่งต้องใช้เงิน
คุณอมีเลียเป็นพรีเซ็นเตอร์ตั้งแต่โฆษณากระเป๋าเดินทาง โฆษณาเสื้อผ้าให้ห้างเมซี่ โฆษณาแม้เครื่องทำวาฟเฟิ่ล ไปจนโฆษณาบุหรี่ทั้งๆ ที่คุณอมีเลียพูดเองว่าเป็นคนไม่สูบบุหรี่ แต่ก็ต้องยอมให้โฆษณาเอาตนเองไปเคลมดื้อๆ ตามใจชอบในที่สุด
The only way that we can finance your flying
is to make enough money to finance your flying.
หนทางเดียวที่จะหาทุนให้คุณบินได้
คือหาทุนมาให้พอให้คุณได้บิน
สามีให้กำลังใจ ออกแนวนักธุรกิจ แต่มันคือความจริง
แล้วมันก็ไม่ใช่แค่เรื่องเงิน มันเป็นเรื่องของความอุตส่าห์พยายาม เป็นคนจริงๆ มีชีวิตอยู่จริงให้เห็น เป็นตัวอย่างที่ดี กี่สิบร้อยปีผ่านไปคนก็ยังจำได้และเรียนรู้จากชีวิตเธอ
คุณอมีเลียว่าไว้ "The most difficult thing is the decision to act, the rest is merely tenacity."
สิ่งที่ยากที่สุดคือการตัดสินใจทำ ที่เหลือก็แค่ยืนหยัดอยู่กับมัน
ฉันเอง
.
